Investing.com – Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Cuma akşamı piyasa kapanışının akabinde Türk Lirası cinsinden nakdi ticari kredilerin maksadına uygun kullandırılmasına yönelik sınırlamalar hakkında Konsey kararı” başlıklı bir duyuru yaptı.
BDDK’nın açıkladığı kararda ne amaçlanıyor?
Kurum tarafından daha evvel bankalara, kredilerin kullandırım hedefine uygun olmayan süreçlerin gerçekleştirilmesinde kullanılmasının engellenmesi için azami itinanın gösterilmesi tarafında talimatlar verilmişti. Bu noktada Merkez Bankası Nisan ayında ihracatçıların döviz gelirlerinin %40’ını TCMB’ye satması mecburiliği getirilmişti. BDDK tarafından ise Nisan ve sonrasında şu tedbirler alınmıştı:
- Tüketici kredileri sonlandırıldı. Talep edilen kredi meblağı 50 ile 100 bin TL ortasında olunması durumunda kredi vadesi 24 ay, 100 bin TL ve üzerinde olan kredilerde vade 12 ay olarak kısıtlandı.
- Limiti 25 bin TL’nin altında olan kredi kartlarında minimum ödeme, toplam meblağın %20’sine çıkarıldı. 25 bin TL ve üzeri limiti olan kredi kartlarında ise minimum ödeme meblağı toplam fiyatın %40’ına yükseltildi.
Konut kredilerinde de değişikliğe gidildi. 10 milyar TL ve üzeri bedele sahip konutlara banka kredisi verilmemesi kararı alınırken konutlarda da şu formda bir düzenleme yapıldı:
- Enerji sınıfı A olan 1. el konutlarda konut paha oranı 2 milyon TL’nin altında olanlarda %90, konut pahası 2 milyon TL ile 5 milyon TL ortasında olanlarda %70, konut bedeli 5 milyon TL ile 10 milyon TL ortasında olanlarda azami 3,5 milyon TL olarak belirlendi.
- Enerji sınıfı B olan 1. el konutlarda konut bedel oranı 2 milyon TL’nin altında olanlarda %85, konut kıymeti 2 milyon TL ile 5 milyon TL ortasında olanlarda %65, konut bedeli 5 milyon TL ile 10 milyon TL ortasında olanlarda azami 3,25 milyon TL olarak belirlendi.
- Enerji sınıfı A olan 2. el konutlarda kredi bedel oranı 500 bin TL’nin altında olan konutlarda %90, konut bedeli 500 bin TL ile 2 milyon TL ortasında olan konutlarda %70, konut kıymeti 2 milyon TL ile 5 milyon TL ortasında olan konutlarda %50, konut bedeli 5 milyon TL ile 10 milyon TL ortasında olan konutlarda azami 2,5 milyon TL oldu.
- Enerji sınıfı B olan 2. el konutlarda kredi bedel oranı 500 bin TL’nin altında olan konutlarda %90, konut kıymeti 500 bin TL ile 2 milyon TL ortasında olan konutlarda %65, konut kıymeti 2 milyon TL ile 5 milyon TL ortasında olan konutlarda %45, konut pahası 5 milyon TL ile 10 milyon TL ortasında olan konutlarda azami 2,5 milyon TL oldu.
BDDK tüketici ve konut kredilerinin akabinde ticari kredilerde de sınırlamaya gitti. Cuma günü duyurusu yapılan ve dün akşam da ayrıntıları paylaşılan yeni kararın emeli, kredilerin hedefe uygun kullanılmasını sağlamak.
BDDK, kimi şirketlerin, döviz borcu ya da döviz yükümlülüğü olmamasına hatta döviz durum fazlası bulunmasına karşın, TL kredi kullanarak döviz alımı gerçekleştirdikleri ve döviz durumu tuttuklarının tespit edildiğini belirtti. Yani üretime, istihdama, yatırıma gitmesi gereken uygun şartlı TL ticari kredi kaynakları, gerçek bir gereksinim olmadığı halde birtakım şirketlerce döviz alımı emeliyle kullanılmaya devam ettiği için sonlandırma yapılmasına karar verildi.
Bu karar 15 milyon TL’den (ya da 15 milyar TL karşılığı döviz) fazla nakit dövizi olan, bunun toplam faalleri yahut bir yıllık satış hasılatı da %10’u aşan şirketler ticari kredi kullanamayacaklar. BDDK, kredi kullanamayacak şirketleri şöyle tanımlıyor:
- 660 sayılı Kanun Kararında Kararname ve ilgili düzenlemeler uyarınca bağımsız kontrole tabi bir şirket (Şirket) olması,
- Şirketin YP nakdi varlıklarının (altın dahil, efektif döviz ile bankalardaki YP mevduatın) TL karşılığının 15 milyon TL’nin üzerinde olması,
- Şirketin YP nakdi varlıkların TL karşılığının; etkin toplamından yahut son1 yıllık net satış hasılatından büyük olanının yüzde 10’unu aşması.
*Herhangi bir şirketin bu karar kapsamına girebilmesi üstteki her 3 kaidenin birden sağlanması gerekiyor. YP nakdi varlıkların TL karşılığının hesaplanmasında hesaplama tarihine ilişkin TCMB döviz alış kuru kullanılacak.
*İlgili karar kapsamına gerçek bireyler ile gerçek kişi şirket ortakları girmiyor.
Hangi şirketler bu sınırlama kapsamına alınmayacak?
YP nakdi varlıklarının TL karşılığı 15 milyon TL’yi aşmayan Şirketler Karar kapsamındaki kredi sınırlamasına dahil olmayacaktır. Lakin, bu şirketlerin kredi müracaat tarihi prestijiyle,
Mevcut YP nakdi varlıkları ile en şimdiki finansal tablolarına nazaran faal toplamını ve son 1 yıllık net satış hasılatını bağımsız kontrol kuruluşuna tespit ettirmeleri,
Kullanacakları kredinin vadesi boyunca YP nakdi varlıklarının TL karşılığının 15 milyon TL’yi aşmayacağını ya da aşsa bile etkin toplamından ya da son 1 yıllık net satış hasılatından büyük olanının yüzde onunu geçmeyeceğini beyan ve taahhüt etmeleri,
Söz konusu beyan ve taahhüdün banka tarafından denetiminin sağlanmasını teminen Şirketlerin her ayın birinci 10 iş günü içinde bir evvelki ay sonu bilançosuna nazaran YP nakdi varlıklarının, faal toplamının ve bir evvelki ay sonu prestijiyle son 12 aylık net satış hasılatının yeni pahasını bankaya iletmeleri gerekmektedir.
Karara şirketler nasıl reaksiyon verdi?
BDDK kararına şirketler KAP üzerinden açıklama yaptılar. Bu şirketlerden kimileri şirketlerinin faaliyetleri ve finansal tabloları üzerinde rastgele bir tesiri olmayacağı öngörüldüğü açıklamasını yaparken birtakım şirketler de kredilere erişimin kısıtlanmasının gerçek olmadığını belirttiler.
BİST 100 açılışında bankalar, telekomünikasyon ve yatırım endeksleri düşüş yaşıyor. Kurda ise 16’ya hakikat düşüş yaşanmasının akabinde son saatte süreçler 16,70’ten geçiyor.
Kredileri sınırlayan kararın KKM ve Eurobond üzere eserlere talebi artırması bekleniyor.
Yazar: Deniz Engin
