Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan ziyareti dönüşünde uçakta gazetecilere değerlendirmelerde bulundu, soruları yanıtladı.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in daveti üzerine yaptıkları ziyarette gurur verici bir gün yaşadıklarını belirten Erdoğan, Azerbaycanlı gençlerin heyecanı ve coşkusunun, orada gördükleri tablonun kendilerini çok memnun ettiğini söyledi.
“Tek millet, iki devlet” şiarıyla Bakü’de yeni bir “tek festival” geleneği başlatmanın heyecanını yaşadıklarını söz eden Erdoğan, bunun, öbür Türk devletlerinden de tıpkı halde davet alacağını gördüğünü lisana getirdi.
Azerbaycan’ın 28 Mayıs Bağımsızlık Günü’nü süper bir aktiflikle taçlandırdıklarını vurgulayan Erdoğan, şunları kaydetti:
“Türkiye dışında birinci sefer can Azerbaycan’da düzenlenen TEKNOFEST’in sunduğu teknoloji şöleninin tüm iştirakçilerin gönüllerini fethettiğini gördük. Özellikle istikbalimizin teminatı olan gençlerimizin şenliğe yönelik ağır ilgisinden büyük memnuniyet duyduk. Profesör Hekim Aziz Sancar Hocamızın da programa teşrif etmesi TEKNOFEST’e farklı bir boyut kazandırdı. Azerbaycanlı gençlerimizin emek verdikleri bilim ve teknoloji projeleriyle kadro ruhu içinde yarışlara katılmaları bizleri son derece gururlandırdı. Türk Yıldızları, SOLOTÜRK, Hürkuş, Akıncı, TB2 üzere göz bebeklerimiz de Bakü semalarında görsel bir şölen sundular. Sanayi ve Teknoloji Bakanlıklarımız ortasında dijital dönüşüm ve teknokent alanlarında iş birliğini geliştirecek iki değerli muahede imzalandı. Ülkemizden kendi alanlarının öncüsü 50’ye yakın firmamız şenliğe iştirak etti. Bu savunma sanayii şirketlerimizin sergiledikleri ulusal ve yerli eserlerimiz büyük bir ilgiyle karşılandı.”
Türk Devletleri Teşkilatına üye ülkelerden heyetlerin de bu şenlikte yer almasından büyük bahtiyarlık duyduklarını belirten Erdoğan, TEKNOFEST’in tüm Türk dünyasını bilim ve teknolojide buluşturan bir platform olmasını istek ettiklerinin altını çizdi.
“Daha birçok projelere birlikte imza atacağız”
Şenliği gelecek devirde başka dost ve müttefik ülkelerde de düzenlemeyi hedeflediklerini anlatan Erdoğan, TEKNOFEST’e projeleriyle katılan gençlerin, yarının insansız hava araçlarını, yapay zekalarını, dijital teknolojilerini tasarlayan, üreten bilim insanları olacağını söyledi.
Savunma endüstrisinde de en ileri ulusal teknoloji ve yazılım sistemleri üreten paydaşlıklar kurmayı hedeflediklerini söz eden Erdoğan, “Şuşa Beyannamesi ile bağlantılarını müttefiklik seviyesine çıkaran iki kardeş ülke olarak, inşallah daha birçok projelere birlikte imza atacağız.” diye konuştu.
Bu sene ayrıyeten Türkiye-Özbekistan bağlantılarını “kapsamlı stratejik ortaklık”, Türkiye-Kazakistan alakalarını ise “geliştirilmiş stratejik ortaklık” düzeyine yükselttiklerini anımsatan Erdoğan, Türk Devletleri Teşkilatının Devir Lideri olarak ekonomik iş birliği, eğitim, etraf ve güç, bilim ve teknolojinin öncelik verdiği başlıklar olduğunu kaydetti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ziyaretinde Aliyev’le eksiksiz düzeyde bulunan ikili bağları ve Karabağ Zaferi sonrasında bölgedeki durumu gözden geçirdiklerini aktararak, heyette yer alan bakanların da muhataplarıyla gelecek periyoda dair iş birliğini güçlendirecek verimli görüşmeler yaptığını lisana getirdi.
Karabağ’ın ulaşım ilişkilerinin kurulması, kentleşmesi ve üretim dünyasıyla yine bütünleşmesi yolunda Türkiye’nin dayanaklarının devam edeceğinin altını çizen Erdoğan, “Tarım yerlerinin ihya edilmesi için ilgili kurumlarımız, şirketlerimizle birlikte, Azerbaycanlı muhataplarıyla ortak faaliyetlerini sürdürecekler. Böylece Azerbaycanlı kardeşlerimizin yıllarca hasretini çektikleri cet topraklarına bir an önce kavuşmalarına katkıda bulunacağız.” dedi.
“Ermenistan’la olağanlaşma sürecini içtenlikle yürütüyoruz”
Karabağ Zaferi ile Kafkasya’da artık yeni bir devir başladığına işaret eden Erdoğan, şunları lisana getirdi:
“Bu destansı zafer, ortak coğrafyamızda kalıcı barış ve kapsamlı olağanlaşmanın önündeki mahzurları kaldırmıştır. Bu tarihi fırsatın heba edilmemesi gerektiğine inanıyoruz. Azerbaycan ve Ermenistan’ın ortalarındaki sorunları direkt çözme istikametinde attığı adımlardan memnuniyet duyuyoruz. Türkiye olarak, tarafların, hudut sıkıntılarını halletme, barış antlaşması yapma, ulaştırma koridorlarını açma gayretlerini destekliyoruz. Bu uğraşların muvaffakiyete ulaşması hepimizin, tüm bölgemizin yararınadır. Hudut kurullarının birinci toplantısını 24 Mayıs’ta yapması ve Zengezur Koridoru konusunda ilerleme kaydedilmesi bilhassa memnuniyet vericidir. Biz de Ermenistan’la bağlarımızı olağanlaştırma sürecini içtenlikle yürütüyoruz. Azerbaycan’la, bölgenin güvenliği ve refahı için dayanışmamızı artırarak sürdüreceğiz. İlham kardeşimle birlikte iki ülke dostluğunu ve iş birliğini inşallah her alanda tepeye taşıyacağız. Rabb’im yolumuzu, bahtımızı açık etsin.”
İlham Aliyev’in şahsında, kendilerini muhabbetle bağrına basan Azerbaycan halkına teşekkürlerini ileten Erdoğan, TEKNOFEST Azerbaycan’ın muvaffakiyetle icra edilmesine takviye veren Azerbaycan makamlarını, bakanlıkları, firmaları, resmi kurumları ve T3 Vakfını tebrik etti.
“Görüşmeler beklenen seviyede olmadı”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, değerlendirmelerinin akabinde basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
“İsveç ve Finlandiya heyeti geçtiğimiz günlerde Türkiye’deydi ve görüşmeler yapıldı. Görüşmelerde Türkiye’nin kaygıları giderilebildi mi? Öte yandan teröristlerin iadesi noktasında bir adım atılması bekleniyor mu karşı taraftan?” biçimindeki soru üzerine Erdoğan, “Finlandiya ve İsveç’le bizim heyetimizin yapmış olduğu görüşmeler maalesef beklenen seviyede olmadı.” karşılığını verdi.
Erdoğan, şunları söz etti:
“Bunların beklentisi var ancak Türkiye ile ilgili atmaları gereken adımları atmadıkları üzere, bu görüşmeleri yaptığımız süreç içerisinde hala bunlar, bilhassa İsveç, Stockholm’ün caddelerinde teröristleri gezdiriyor, kendi polisleriyle onları teminat altına alıyor. Hatta görüşmeyi yaptıkları günün akşamında İsveç devlet televizyonunda Salih Müslim denen teröristi konuşturarak bize her türlü yanlışı yaptıkları üzere, F16 sıkıntısında vesaire yeniden olumsuz hallerini, yaklaşımlarını sürdürüyorlar. Bunlar dürüst değiller, samimi değiller. Bir güvenlik teşkilatı olan NATO’da bu çeşit teröristleri bağrına basan, bu çeşit teröristleri kucağında besleyen ülkelerle ilgili biz geçmişte yapılan yanlışın tekrarını yapamayız. Neydi o? Bilhassa Yunanistan geçmişte NATO’dan çıkmıştı, o vaktin Türkiye idaresi Yunanistan’ın tekrar NATO’ya girmesinin yolunu açtı. Yunanistan da tıpkı şeyleri söylüyordu, rastgele bir şeyin olmayacağını söylüyordu. Bakın, şu anda Yunanistan’ın Avrupa’ya 400 milyar avro borcu var, fazlası var, azı yok.
5 artı 4 yani 9 tane şu anda Amerika’nın Yunanistan’da üssü var. Pekala bu üsler kime karşı kuruluyor, bu üsler niçin var? Söyledikleri şu: ‘Rusya’ya karşı…’ Palavra, dürüst değiller. Bütün bu olanlar karşısında bunların Türkiye’ye karşı takındıkları tutum ortada. İşte geçen gün Miçotakis’e ne yaptılar? Amerika’da Temsilciler Meclisi ve Senato’nun kapısını açtılar, orada konuşturdular. Bu konuşmasında alkışladılar mı? Alkışladılar. Bütün bu olaylarda tekrar F16’lar gündeme getirildi mi? Getirildi. Biz şuna inanıyoruz, Müslüman, bir sokulduğu yerden bir daha sokulmaz. Bu delikten bizi bir kez soktular, bir daha sokturmayız. Tayyip Erdoğan, Türkiye Cumhuriyeti’nin başında olduğu sürece, teröre takviye veren ülkelerin muhakkak NATO’ya girmesine biz ‘evet’ diyemeyiz.”
“Bir daha tekrar bedel ödemeyeceğiz”
“İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya katılma talebi ve sürecinin Rusya ile Ukrayna ortasındaki savaşın bitişi yahut savaşın bitmesi tarafındaki ümidi nasıl etkilediğini düşünüyorsunuz?” sorusuna Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Her şeyden evvel Rusya bu işlere olumlu bakmıyor malum. Bilhassa Finlandiya konusu Rusya için rahatsız edici. Niçin? Zira hudut. Hudut ülke olduğu için de bir sefer Finlandiya’nın NATO’ya girmesine hiç sıcak bakmıyor.” karşılığını verdi.
Rusya’nın İskandinav ülkelerinin hiçbirinin NATO’ya girmesine sıcak bakmadığını belirten Erdoğan, “Bizim gönlümüzden geçen o ki şu anda Rusya-Ukrayna ortasındaki bu savaş bir an evvel barışla nihayete ersin ama görünen o ki her geçen gün bu iş daha da olumsuz bir halde devam ediyor. Pazartesi günü gerek Rusya gerekse Ukrayna ile telefon görüşmelerim olacak. Tarafları diyalog ve diplomasi kanallarını işletmeleri tarafında teşvik etmeyi sürdüreceğiz.” dedi.
Erdoğan’a, Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya üyeliği konusunda Türkiye’nin çekincelerine yönelik muhalefetin bir tutumunun olduğu belirtilerek, “CHP’li Ünal Çeviköz, Finlandiya’da bir gazeteye röportaj verdi ve bunun taktik bir kusur olduğunu söyledi. Ona nazaran taktik yanılgı bizim güvenlik tasalarımızı lisana getirmemizmiş. Buradan hareketle Türkiye’deki muhalefetin genel olarak bu mevzudaki yaklaşımına dair ne söylemek istersiniz?” sorusu yöneltildi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, şu değerlendirmede bulundu:
“Türkiye’deki muhalefetin taktik doğrularının ne olduğunu bugüne kadar öğrenemedik. Onların ‘taktik yanlış’ dediklerinin ne olduğunu anlamak hiç mümkün değil. Kaldı ki bu açıklamayı yapan zat, Azerbaycan’da geçmişte bir misyon yaptığı halde, daha sonra Karabağ patlak verince Azerbaycan’ın aleyhinde açıklamalarda bulundu. Münasebetiyle bunların aklının, fikrinin, kanısının hangi istikamette çalıştığını anlamak mümkün değil. Biz, attığımız adımlarda taktiklerimizi, stratejilerimizi çok âlâ düşünüyoruz, istişarelerimizi en geniş manada yapıyoruz ve adımlarımızı da ona nazaran atıyoruz. İşte Yunanistan’ın geçmişte tekrar NATO’ya girmesini sağlayan bireyler de bunlarla tıpkı zihniyetteydi. Bu zihniyetin temsilcileri de geçmişte Yunanistan’ın tekrar NATO’ya girmesini salık vermişti. Münasebetiyle asıl taktik yanlış orada yapılmıştı. Onun bedelini artık biz ödüyoruz. İnşallah bir daha yine bedel ödemeyeceğiz. Alışılmış şunu da söyleyeyim, olay yalnızca İsveç, Finlandiya değil. Olaya bu terör örgütlerinin durumundan bakacak olursak şu anda birebir yanlışı Almanya da yapıyor, birebir yanlışı Hollanda yapıyor, tıpkı yanlışı Fransa yapıyor. Bunların birbirinden farkı yok.”
“Biz yola kefenimizi giydik o denli çıktık”
CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun “kendisinin ve ailesinin kaçacağı” tarafındaki savlarına ait değerlendirmesi sorulan Erdoğan, “Bunların söylediği şu kelamlar var ya, geçmişte birebir şeyleri bunlar merhum Menderes için söylediler. Değişen hiçbir şey yok.” dedi.
Demokrasi ve Özgürlükler Adası’nda, 27 Mayıs darbesinin 62. yılı programında bunları dokümanlarla açıkladığını hatırlatan Erdoğan, şöyle konuştu:
“O vakit ne diyorlardı? ‘Uçaklar dolusu altın, uçaklar dolusu elmas kaçırmışlar.’ Kim? İşte o şehadete giden Menderes ve arkadaşları. Menderes ve öbür hepsi için birebir palavraları söylüyorlardı. Artık tıpkı palavraları bunlar söylüyor. Bunlar da birebir telden çalıyorlar. Değişen bir şey yok. Açıyorlar o sayfaları, oralara bakarak ağa babalarının palavralarını tekrar ediyorlar, onlar da tıpkı şeyi söylüyor, birebir şeyi yapıyorlar. Artık, 15 Temmuz gecesi ben şayet 15 dakika geç kalmış olsaydım bugün ne şahsım, ne çocuklarım, eşim, damadım, torunlarım hiçbirimiz tahminen de hayatta olmayacaktık. Gerçekten o gün bulunduğumuz yere baskın yapanlar, bizim iki müdafaamızı şehit ettiler, iki bayan müdafaamız ağır yaralandı. Bunları biz yaşadık, gördük. Biz saat 01.15 üzere Atatürk Havalimanı’na indik, 11 üzere Bay Kemal oradaydı ve FETÖ’cüler tankların ortasından Bay Kemal’i geçirdiler, Bakırköy Belediye Lideri’nin konutuna gönderdiler. Kaçan kim? O tankların ortasından giden kim? Bay Kemal. Biz ise milletimizi havalimanına çağırmıştık, biz de oradaydık ve milletim de bizi yalnız bırakmadı. Gece daima birlikte geldiler, alanda toplandılar. Üzerimizden helikopterler, jetler geçiyordu lakin onlar orada bizimle birlikte buluştular. Kimin kaçtığı, kimin kaçabileceği ortada. Biz yola kefenimizi giydik o denli çıktık. Bugün de birebir halde yola devam ediyoruz.”
“İsrail ya da Doğu Akdeniz gazının Avrupa’ya gönderilebilmesi için projenin Türkiye üzerinden geçmesi noktasında neler yapılabilir? TANAP sınırıyla bir temas kurulabilir mi?” sorusu üzerine Erdoğan, Türkiye’nin yeni sondaj gemisi ve sismik araştırma gemilerinin Akdeniz’de belirlediği yerler olduğunu söyledi.
Bu belirlenen yerlerde sondaj gemilerinin çalışma yapacağını tabir eden Erdoğan, “Doğal gaz konusunda İsrail’le bu türlü bir adımı atma konusunda Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanımızın muhatabıyla ve İsrailli yetkililerle yapacağı görüşmeler olacak. Bu çeşit bir adımı atma noktasında şu anda Dışişleri Bakanımızın da bize getirdiği bilgilere bakarsak, hazır olduklarını söylüyorlar ve bu çerçeve içerisinde çalışmalarımızı sürdüreceğiz.” dedi.
Türkiye-İsrail bağlarını daha olumlu bir noktaya getirmenin adımlarını böylelikle atmış olacaklarını belirten Erdoğan, şu anda hususla ilgili bakışların olumlu olduğunu, temennilerinin bu istikametteki gelişmeleri hızla tamama erdirmek olduğunu kaydetti.
“En ufak saldırıyı karşılıksız bırakmamız mümkün değil”
Erdoğan, Suriye’nin kuzeyindeki mümkün bir operasyona ait soruyu şöyle yanıtladı:
“Suriye’nin kuzeyinden Türkiye’ye karşı yapılabilecek en ufak bir saldırıyı bizim yanıtsız bırakmamız mümkün değil. Suriye’nin kuzeyinde malum terör örgütlerinin odaklanma noktaları var. Bu odaklanma noktaları, Suriye’nin kuzeydoğusundan kuzeybatısına kadar bütün o bölgelerde mevcut. Başta ABD olmak üzere tüm koalisyon güçleri maalesef bu terör örgütlerine önemli manada silah, araç, gereç, mühimmat yardımı yapıyorlar ve bunu hala devam ettiriyorlar. ABD buraya binlerce tır bu yardımları yaptı. Kime yapıyor? PKK, YPG, PYD terör örgütlerine. Hepsine bu yardımlar yapıldı, hala da devam ediyor. Hatta bunlara bölgede eğitim de veriyorlar. Artık, bu gerçekler ortada dururken biz hala bunları görmezlikten mi geleceğiz? Nasıl ki Kuzey Irak’ta PKK’ya ve PKK’nın adeta yavrucuklarına karşı yaptığımız operasyonlar var, tıpkı durum Suriye için çok daha geçerli, çok daha değerli. Her vakit söylediğim üzere, bir gece birden onların da doruklarına ineriz, inmeye de mecburuz. Biz şehitlerimizin bedelini bunlara ödetmeyecek miyiz? İşte iki günde yaklaşık 30 civarında teröristin işini bitirdik. Kuzey Irak’takilerle birlikte şu anda 100’ün üzerinde teröristi etkisiz hale getirdik. Bu süreç devam edecek, bırakamayız. Terörizmin ve teröristlerin kökünü kazıyacağız.”
“Operasyonla ilgili ABD ile bir temasımız, diplomasi trafiğiniz var mı? Varsa bu süreç nasıl ilerliyor?” sorusuna Erdoğan, “Bu bahislerle ilgili her şeyden evvel herkesin üzerine düşen vazifesi yerine getirmesi lazım. Amerika’nın da üzerine düşen misyonu yerine getirmesi lazım. Amerika şayet üzerine düşen misyonu terörle gayrette yerine getirmiyorsa biz ne yapacağız? Başımızın devasına bakacağız. Bir yerlerden müsaade alarak terörle çaba yapılmaz.” karşılığını verdi.
“Gündemimde Bay Kemal’in adaylığı yok”
“Yunanistan’da yeni jenerasyonlar daima Türk aksiliği ile yetiştiriliyorken Yunanistan’ın olağanlaşması sizce mümkün müdür? Yunanistan’ın Türk tersliğinden vazgeçmesi üzere bir ihtimali nasıl görüyorsunuz?” sorusu üzerine Erdoğan, şunları tabir etti:
“Yunanistan ile Yüksek Seviyeli Stratejik Kurul Toplantılarına son verdik mi? Bunu açıkladık mı? Bu ne demektir? ‘Ey Yunanistan kendine çeki tertip ver’ demektir. Sen kendine çeki tertip vermedin, biz de Yüksek Seviyeli Stratejik Kurulu kaldırdık. Artık şu an prestijiyle Miçotakis muhatabım değildir. Niçin? Ben siyaseti şahsiyetli bir formda yürüten insanları muhatap alırım. Benimle konuşacaksın, yemek yiyeceğiz, ‘Üçüncü ülke yahut şahısları ortamıza koymayalım’ diyeceğiz, bunun kelamını vereceksin, ondan sonra 15 gün geçecek, ABD’ye gideceksin, Amerikan Kongresi’nde Türkiye’nin aleyhinde konuşma yapacaksın. Neymiş? Oradan alacağı alkışlar için. Kusura bakma. Bizim bunlarla yapacağımız bir şey yok. Bu kadar silahlanma şu, bu, vesaire, bu süreci işletenlerle yapılacak bir şey yok. Yapacağımız tek şey var, bize dost olana dostuz fakat bir kez şunu uygun bilsinler ki bize düşman nazarıyla bakanlara da biz gereğini yaparız.”
“CHP Genel Lideri Kılıçdaroğlu’nun seçim yaklaştığı vakit aday olmayacağı, adaylığı diğerine vereceği” savlarına ait değerlendirmesi sorulan Erdoğan, “Benim gündemimde Bay Kemal’in adaylığı filan, bunlar kelam konusu değil. Gündemimde bu türlü bir şey yok.” cevabını verdi.
“Gittiği yol, yol değil”
Toplumsal yardımları eleştiren CHP’ye ilişkin belediyelerin de artık toplumsal yardımlar yaptığı belirtilerek, “Seçimleri bu türlü kazanacaklarını tabir ediyorlar. Bu değişimi nasıl değerlendiriyorsunuz?” sorusuna Erdoğan, “Bu üst geçitlere astıkları pankartlarla toplumsal belediyecilik olmaz. Oralarda ‘şunu yaptık, bunu yaptık’ diye söz edilenlerin hiçbirine ben inanmıyorum. Bu türlü bir şey yok. Araştırın, bunların yapılmadığını göreceksiniz. Zira bunların işi gücü palavra.” karşılığını verdi.
Elektrik kesildi diye gittikleri meskende bu türlü bir şeyin olmadığının görüldüğünü belirten Erdoğan, “Sayaçlar denetim ediliyor, bu türlü bir şey olmuş değil. Bunların hepsi akşam palavra, sabah palavra. Biz ise palavra üzerine bina edilen bir siyaset yapmıyoruz.” dedi.
Erdoğan, UYGUN Parti Genel Lideri Meral Akşener’in 2. Abdülhamit devrine ait kelamları hatırlatılarak, “Türkiye düşmanlarının o devrin darbecilerinin sloganını kullanmasını, hala 113 yıldır Sultan Abdülhamit düşmanlığı yapmasını ve bu noktada sizi de maksat göstermesini nasıl değerlendiriyorsunuz? sorusu üzerine Erdoğan, şunları kaydetti:
“Bu hanım, ne yazık ki tarihçiyim diye geçinirken kendi tarihini inkar edecek kadar bahtsız bir noktaya geldi. Nasıl Osmanlı’yı 33 yıl yöneten Sultan Abdülhamit’e saygısızlık yapan, hakaret eden, ‘kızıl sultan’ diyen cibilliyetsizler varsa maalesef tıpkı güzergaha bu hanımefendi de düştü. O da onların izinde, onların yolunda giderek maalesef cennet yer Sultan Abdülhamit’e bu saygısızlığı yaptı. Biz kendisine acırız. Gittiği yol, yol değil. Söyle bana arkadaşını, söyleyeyim sana kim olduğunu. Meral Hanım kimle yürüyor şu anda? Bay Kemal’le. Bay Kemal’in ne olduğu aşikâr. Münasebetiyle onunla birlikte yürüyenlerden, HDP üzere PKK terör örgütünün parlamentodaki uzantılarıyla bir arada olanlardan daha öteki ne bekleyebiliriz. Sultan Abdülhamit üzere sırat-ı müstakim üzere olan, bu formda yaşamış bir ulu hakana bu biçimde saldırmanın bu millet tarafından affedilmeyeceğine inanıyorum. Onun ruhaniyeti bunların gömülmesine inşallah yetecektir.”