Rusya nın askeri bir operasyon olarak başlattığı ancak bir müddet sonra dünyadaki istikrarları altüst eden Escort Örnek Ukrayna ile Rusya ortasında devam etmekte olan savaş 103 gününde
Kanlı çatışmalara sahne olan bölgede sonları zorlayan bir direniş gösteren Ukrayna Rus savaş makinesine karşı NATO ülkelerinin silah dayanağına muhtaçlık Örnek Escort Bayan duyarken Rusya son teknoloji silahlarını alana sürmesiyle istikrarlar değişmeye başladı
Rusya nın füze ve ağır topçu taarruzlarına karşı savaşı dengelemek isteyen Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenski savunmasını sürdürmek için ABD Örnek Escort nin gelişmiş füze sistemleri göndermesi konusunda bir epey ısrarcıydı Biden Ukrayna ya istediği roket sistemlerini bir dizi çekincesine karşın göndermeye karar verdi
SAATTE 200 BOMBA DÜŞEN SİEVİERODONETSK SONRASI DENKLEM DEĞİŞTİ
Biden içerde önemli baskıyı göze alarak önceki gün 100 milyon dolarlık ek askeri yardımın yanı sıra Rus amaçlarını vuracak çok namlulu orta menzilli M142 Yüksek Hareket Yetenekli Topçu Roket Sistemi nin HIMARS de Ukrayna ya gönderileceğini açıkladı
Bu kararın alınmasında altında son haftalarda Rus ordusunun üstünlüğü ele geçirmesi yatıyor Bilhassa Rus ordusunun Luhansk ve Donetsk ortasında bulunan ve saatte 200 sefer bombalan Severodonetsk teki ilerlemesini durdurmak için Beyaz Saray idaresinin adım atmak zorunda kaldığı anlaşılıyor
Pekala lakin savaşın 100 günü geride kalmışken kelam konusu roket ve topçu sistemleri savaşın gidişatını bilakis çevirebilir mi 7 soruda M142 HIMARS atağının iç yüzü
1) ABD LİDERİ NEDEN ‘U’ DÖNÜŞÜ YAPTI?
ABD Lideri Joe Biden The New York Times gazetesine yazdığı What America Will and Will Not Do in Ukraine başlıklı makalesinde savaşın birinci gününden itibaren Ukrayna’ya değerli ölçüde silah ve cephane göndermek için süratli hareket ettiklerini söyledi Lider Biden Ukrayna güçleri için gönderilen silahlar için Savaş alanında üstünlüğü kaybetmemeleri ve müzakere masasına olabilecek en güçlü biçimde oturabilmeleri için böylesi bir dayanakta bulunuyoruz tabirini kullandı
Ukrayna ya yolladıkları silahların savaş alanında kilit rol oynadığını lisana getiren Biden müttefiklerine gönderecekleri çoklu namlulu fırlatma roket sistemleri konusuna da değindi
M142 HIMARS atağına ait konuşan ABD lideri Ukraynalılara savaş alanındaki kritik maksatları daha isabetli vurmalarını sağlayacak gelişmiş roket sistemleri ve mühimmat sağlamaya karar verdim açıklamasının akabinde Ukrayna’ya Javelin tanksavar füzeleri Stinger uçaksavar füzeleri güçlü topçu radarlar insansız hava araçları Mi 17 helikopterleri ve mühimmat dahil olmak üzere gelişmiş silahlar sağlamaya devam edeceklerini de ekledi
Ancak makalede ABD liderinin iki ortada kaldığını gösteren belirtiler de vardı
Giderek uzayan ve yıpratıcı bir hâl alan savaşta köşeye sıkışmaya başlayan Zelenskiy haftalardır uzun menzilli çoklu namlulu fırlatma roket sistemlerinin gönderilmesi konusunda ABD yi sıkıştırıyordu Beyaz Saray kanadında ise bir sessizlik halimdi Pekala ancak Biden ın cevap vermesi neden bu kadar uzun sürdü
UKRAYNA NIN İSTEDİĞİ ROKET SİSTEMLERİ ABD KANADINDA KAYGI YARATTI
ABD Ulusal Güvenlik Kurulu’nun Avrupa’dan sorumlu kıdemli yöneticisi Dr Amanda Sloat Beyaz Saray ın Ukrayna’nın askeri gereksinimlerine olabildiğince hassas olduğunda ısrar etse de Ukrayna ya gönderilecek 40 milyar dolar bedelindeki askeri ekonomik ve insani acil yardım paketi ABD Senatosu’ndan geçmesi gerekiyordu
Tasarı 19 Mayıs ta Senato tarafından kabul edildi ve akabinde Doğu Asya seyahatinde olan Lider Biden ın imzasına sunuldu Yardım paketinin içeriğini danışmanlarıyla kıymetlendiren Biden mümkün olan en kısa sürede yardım paketine yeşil ışık yakmak istedi
Lakin bu bahiste karara varılması 10 gün sürdü ve Beyaz Saray tarafından gelen sızıntı haberlerine nazaran HIMARS ların teslim edilip edilmemesi konusunda önemli bir kriz yaşandığı ortaya çıktı Beyaz Saray da yaşanan krizin en büyük sebebi ise roket sistemlerinin menzilinin ne olacağıydı
Bu nedenle iki ortada kalan Biden bu tip silahları Ukrayna’ya göndermeyeceklerini söyledikten 24 saat sonra kararını değiştirdi
ABD RUSYA YA YÖNELİK BİR ATILIMDA BULUNMAYACAK
Beyaz Sarayı korkutan senaryoya nazaran ABD menşeli füze bataryalarının Rus topraklarına düşmesi Amerika nın da bu savaşa ortak olması manasını taşıyabilirdi Bu da içinden çıkılamayacak bir durum yaratacaktı
Biden idaresi için HIMARS çoklu namlulu fırlatma roket sistemlerinin menzilini belirlemek hayati ehemmiyet taşıyordu ABD Lideri bu adımın çabucak öncesinde New York Times için kaleme aldığı makalede ABD nin savaştaki durumunu ve Rusya ile NATO ortasında savaşın tırmanması riskini sınırlamak için diplomatik bir ön almış oldu
Biden kaleme aldığı yazıda Bay Putin in hareketlerini hiçbir şartta tasvip etmesem de ve aksiyonlarını rezil sonuçlar doğurduğunu görsem de ABD Rusya ya yönelik rastgele bir atakta bulunmayacak kelamının akabinde HIMARS roket sistemlerinin Rus topraklarına ateşlenmesini önleyeceklerinin garantisini veriyordu
Kiev idaresine uzun değil orta menzilli sistemlerin gönderileceği netleştirilmiş oldu
2) ABD’NİN ÖTEKİ ÇEKİNCESİ NEYDİ?
Ama bu noktada bile kimi telaşlar devam ediyor O denli ki CNN in Beyaz Saray kaynaklarına dayandırdığı haberinde ABD hükümetinin 227 mm lik güdümlü füzelerini ve ATACMS füzelerini göndermeye ne kadar istekli olsa da önemli bir kararsızlık içinde olduğu tabir ediliyordu
Bunun da sebebi bu silahların içindeki son teknolojinin Ukrayna nın geri çekilişi sonucunda Rus ordusunun eline geçme ihtimali Eğer bu silahlar Rusya tarafından ele geçirilirse önemli bir operasyonel güvenlik riski ortaya çıkmış olacak
40 milyar dolarlık askeri yardım paketi 19 Mayıs ta Senato tarafından kabul edildikten sonra Doğu Asya seyahatinde olan Biden a sunuldu ABD Lideri yardım paketini Air Force One da danışmanlarıyla kıymetlendirdi Fotoğraf AP
Baştan itibaren böylesi bir durumdan çekinen Beyaz Saray tahlili M777 Howitzer 155 mm obüsünü Ukrayna kuvvetlerine gönderdi fakat ABD ordusunun kullandığı bu silahın ağ irtibatlı dijital atış sistemini pakete dahil etmedi
3) FÜZE SİSTEMLERİ UKRAYNA’YI KURTARMAYA YETEBİLİR Mİ?
Biden Ukrayna savunmasının feci bir başarısızlıkla karşı karşıya kalmaması için elinden gelen dayanağı vereceğini açık bir lisanla belirtiyor Lakin uzmanlar Rus güçlerinin Batı takviyesine karşın ilerliyor olmasından ve Ukrayna ordusunun savaşın ilerleyen günlerinde bozguna uğratılma ihtimalinin bir epey yüksek oluşundan endişe duyuyor
Bir başka telaş ise mümkün bir senaryo değişikliğinde Batı yardımlarıyla Ukrayna ordusu tarafından hezimete uğratılan Putin in vereceği reaksiyon
Hatırlanacağı üzere Putin’in Rusya yok olacaksa bu gezegene ne gerek var çıkışı kolay bir tehditten çok daha önemli bir mana taşıyordu Beyaz Saray ise gerginliği aşağıya çekmek için Şu anda Rusya’nın Ukrayna’da nükleer silah kullanma niyeti olduğuna dair rastgele bir işarete rastlamadık açıklaması yapmıştı
ABD Ulusal İstihbarat Yöneticisi DNI Avril Haines ise geçtiğimiz ay başında Kongre ye yaptığı sunumda Putin in Ukrayna daki savaşı kaybetmesi ve çaresiz kalması durumunda nükleer seçeneği kullanmaktan geri durmayacağını ve bunun batı yarımküre için ağır sonuçlar doğuracağını söylemişti
ABD Ulusal İstihbarat Yöneticisi DNI Avril Haines Fotoğraf AP
HİÇBİR SİSTEM SAVAŞI BİLAKİS ÇEVİRMEYECEK
Birden fazla kişi Rusların Nisan ayında yaptığı Sarmat kıtalararası balistik füze testinden sonra dahi ABD nin nükleer tansiyonu daha da arttırmayacağı görüşünde Beyaz Saray ve etrafının denetimi kaybetmeden ve Rusya yı daha fazla köşeye sıkıştırmadan savaşın gidişatına dair bir tahlil yolu geliştirmesi bekleniyor
ABD Savunma Bakanlığı Savunma Siyasetlerinden Sorumlu Müsteşarı Colin Kahl Rusya nın sert tehditleri ve Ukrayna daki ilerleyişi sonucunda HIMARS roket sistemlerinin dahi Kiev güçlerinin bu savaştan galibiyetle çıkmasını sağlamayacağını ileri sürüyor
ABD nin gönderdiği silahlar Rus kuvvetlerinin ilerlemesini yavaşlatsa da durdurmayacak diyen Colin Kahl salı günü yaptığı açıklamada ayrıyeten şunları ekledi
Hiçbir sistem savaşı aksine çevirmeyecek Savaş her iki taraf için de bir cins ulusal kimlik kazanmış durumda İki ülkede de yüzbinlerce asker seferber edildi Giderek daha da yıpratıcı bir hâl alan savaş muhtemelen uzun bir müddet daha devam edecek
Ukrayna Devlet Lideri Volodymyr Zelenskyy savaşın vurduğu Kharkiv bölgesini ziyaret etti Fotoğraf AP
4) UKRAYNA FÜZELERİ NEDEN İSTİYOR?
Ukrayna güçleri ağır Rus topçu taarruzlarıyla her geçen gün paramparça ediliyor Rusya nın geri çekildikten sonra tüm kuvvetleriyle taarruza geçtiği savaşta her geçen gün eriyen Ukrayna ordusu bir an evvel karşı taarruza geçerek ruhsal üstünlüğü geri kazanmak istiyor
Şayet Topçu Roket Sistemi Ukrayna ordusunun envanterine dahil edilirse bu silah sayesinde 80 km uzaklıktaki maksatların yanılgı hissesi olmaksızın vurulması sağlanacak
Ayrıyeten bu silah Ukrayna ordusunun Rus roket sistemleriyle birebir menzile ulaşması manasına gelecek
5) HIMARS NE VAKİT KULLANILMAYA BAŞLAYACAK?
Roket sistemleri gönderilse de en büyük sorun silahların vaktinde kullanılamayacak olması
HIMARS Ukrayna Silahlı Kuvvetleri için çok gereksinim duyulan bir akın silahı olabilir lakin çatışma alanında öne sürüldüğü üzere oyunun kurallarını değiştirecek süratli bir tesiri olmayacak Bunun nedeni teslimatın dört sistemden oluşması
Bu sağlansa bile roket sisteminin kurulması topçu birliklerinin bu yeni silahı kullanması ve bakım işçisinin eğitimi için en az bir aylık bir vakte gereksinim olacak
Buna rağmen Rus topçu birlikleri doğuda her hecen gün Ukrayna cephesini parçalayarak yoluna devam ediyor Zelenskiy Çarşamba günü yaptığı açıklamada Rus toplarını amaç alabilecek silahları olmadan bu savaşta direnmelerinin mümkün olmayacağını itiraf etmişti
Zelenskiy ayrıyeten Rus birlikleri karşısında Ukrayna askerlerinin moralinin de büyük darbe aldığını da açıklamıştı
M142 Yüksek Hareket Yetenekli Topçu Roket Sistemi nin HIMARS Fotoğraf AP
6 HIMARS IN TEKNİK ÖZELLİKLERİ NEDELER
M142 HIMARS ABD Ordusunun kullandığı standart 6×6 Orta Taktik Araçlar Ailesi FMTV tipi orta sınıf kamyon üzerine eklenen bir çoklu roketatar sistemi
Her fırlatıcı üç kişilik bir takım tarafından çalıştırılan roketatar sistemi 6 adet 227mm M270 roketi 1 adet MGM 140 ATACMS füzesini ateşleyebiliyor En değerli özelliği ise hareket kabiliyetinin yüksek oluşu
Ayrıyeten sistemin azamî menzili ne cins mühimmat ateşlediklerine bağlı oluyor GPS INS 70 kilometre M30 M31 topçu roketleri ve ATACMS balistik füzesi 300 kilometreye kadar atış yapabiliyor
7) UKRAYNA HIMARS İLE NASIL BİR ETAP KAT EDEBİLECEK?
Şu ana kadar Ukrayna nın topçu sistemlerinin büyük bir kısmı modernize edilen Sovyet devri sistemlerinden oluşuyor Ukrayna Silahlı Kuvvetleri savaş periyodunda Çekya dan bir dizi RM 70 çoklu roketatar MRL sistemi alsa da bunlar da Sovyet standartlarında olan 122 mm roketleri ateşleyebiliyor
HIMARS ile uzun menzilli ve yanılgı hissesi yapmayacak topçu takviyesi Ukrayna ordusu için bir açıdan rahatlama sağlayabilir Bilhassa Ukrayna kuvvetleri Donbas bölgesinde bulunan Rus zırhlı birliklerini geniş alanda durdurmak için kullanacağı yaylım ateşine muhtaçlık duyuyor
Fakat HIMARS ın Ukrayna için en büyük ıstırabı mühimmat eksikliği olacak O denli ki seri atışlar yapan bu sistem için önemli bir askeri tedarik zincirinin kurulması gerekiyor
Hasebiyle M142 HIMARS Ukrayna ordusunun eline geçtiğinde yalnızca nokta gayeleri vurmak için ateşlenebilecek
Interpol Genel Sekreteri Jürgen Stock Fotoğraf AP
BU KADAR SİLAHI GÖNDERMEK TEHLİKELİ OLABİLİR
ABD nin Füze Teknolojisi Denetim Ünitesi MCTR milletlerarası silah denetim muahedesi çerçevesinde ATACMS füzelerinin transferi için potansiyel mahzurlar sunuyor Biden idaresi MCTR nin protokollerine uyarak silah satışını yapmaya hazırlandığı esnada Interpol Genel Sekreteri Jürgen Stock dan kıymetli bir ihtar geldi
Önemli ölçülere ulaşan Ukrayna’ya gönderilen silah sevkiyatının silah tüccarlarının eline düşebileceğini söyleyen Interpol lideri savaş bölgesinde denetimsiz halde deverana sokulan silahların silah tüccarları tarafından kayıt dışı pazarlarda satılmasından telaş duyuyor