G7 doruğu öncesi global güç piyasasına ait değerlendirmelerde bulunan Memleketler arası Güç Ajansı (IEA) Lideri Fatih Birol, dünyayı tesiri altına alan güç krizine karşı acil ve kıymetli önlemler alınması gerektiğini söyledi.
Gelecek 6 ayın dünya iktisadı için son derece şiddetli geçebileceğini tabir eden Birol, bu süreçte petrol ve doğal gaz fiyatlarının “yüksek ve oynak” kalabileceğini ve bu durumun enflasyonda süratli artışa ve global resesyona yol açabileceğini anlattı.
Birol, Rusya’nın Avrupa’ya doğal gaz sevkiyatını kısması yahut büsbütün kesmesi ihtimaline karşı acil aksiyon planı oluşturulması gerektiğini vurgulayarak, “Bu acil hareket planı, sanayi ve konutlarda yapılacak kısıtlamaların hangi plan dahilinde olacağını ve bunun ekonomik hayata olumsuz tesirlerinin nasıl en aza indirileceğini içermeli.” diye konuştu.
Sektörü rahatlatmak için kısa vadede atılabilecek birkaç değerli adım olduğunu lisana getiren Birol, şunları kaydetti: “Petrol ve doğal gaz üreticilerinin ellerinde olup da piyasaya sürmedikleri petrol ve doğal gazı gecikmeden piyasaya sürmeleri ve piyasanın stabil hale gelmesi için katkıda bulunmaları gerekiyor, bilhassa Orta Doğu’daki büyük petrol üreticileri. İkincisi, tüketim alanında planlanmış kimi önlemler almak gerekecek. Meskenlerdeki termostatı kış aylarında 1-2 derece düşürmek yahut otomobillerin her iki günde bir trafiğe çıkması üzere pratik tedbirler olabilir. Bir başka adım da kapanması planlanan nükleer santrallerin kapanmasını ötelemek olabilir. Bir yandan mevcut üreticilerin petrol ve gaz üretimini artırıp arza katkı yapması öteki yandan da talebi düşürmek için tedbirler alınması gerekiyor. Bu önlemleri almadan Rusya üzere dünyanın en büyük petrol ve doğal gaz ihracatçısı olan bir ülkenin ihracatındaki önemli düşüşleri telafi etmek mümkün değil. Güç piyasalarında olağan dışı bir durum var şu anda, bu durum da olağan dışı önlemler almayı gerektiriyor.”
“Bazı ülke ve şirketler fosil yatırımları artırma planı yapıyor”
Tüm dünyada tesirini hissettiren “küresel güç krizine” karşı atılacak adımların iklim krizini daha da kötüleştirmemesi gerektiğini belirten Birol, şöyle devam etti: “Bazı ülke ve şirketler krizi fırsat bilip fosil yatırımları artırma planı yapıyor. Bu yatırımların iki riski var. Birinci risk, bu fosil yakıt yatırımlarına bugün başlasanız birinci üretim en erken 5-10 yıl sonra piyasaya gelecek. O vakit içinde petrol yahut kömüre yönelik talep artışı olacağını düşünmek bu ülke ve şirketler için optimist ve riskli bir varsayım. Zira teknolojik gelişmeler, ülkelerin aldığı ve alacağı kararlar fosil yakıtlara olan talebi azaltacak. İkincisi de iklim riski. Bu projeler hayata geçerse dünyanın 2050’de sıfır emisyon amacına ulaşması çabucak hemen imkansız hale gelecek. Bu bakımdan benim üzerinde durmak istediğim bahis, bu krize yanıt verirken öteki bir krizi derinleştirmemek.”
Birol, birçok ülkenin şu anda güç güvenliğini sağlamak için kömürü bir tahlil olarak gördüğünü söyledi.
IEA’nın son çalışmasına nazaran, kömür yatırımlarının dünyada yüzde 10 arttığını tabir eden Birol, “Herkes kömüre ilginin azalacağını bekler ve umarken, burada artış görüyoruz. Bunun da nedeni güç arz güvenliğine kömürün tahlil olacağı niyeti. Bence bunu iki formda düşünmek lazım. Şu anda acil olarak savaş hali diyebileceğimiz bir durumda mevcut kömür santrallerinin birkaç aylık müddet için kullanılması mantıklı ve mazur görülebilecek bir hareket ama uzun devirli kömür yatırımları yapılması iş ve karlılığın yanı sıra iklim açısından riskli.” değerlendirmesinde bulundu.
