Evrim KÜÇÜK
Demir cevheri ile çelik fiyatları, dünyanın en büyük metal tüketicisi Çin’in üretim çalışmalarındaki toparlanma belirtilerine karşın kan kaybediyor. Global seviyede ekonomik sakinlik yaşanacağı telaşlarının emtia talebinde düşüş meydana getireceği korkusunu körüklemesiyle fiyatlarda geri çekilme sürüyor.
Çin’de yüzde 63.5 demir içerikli demir cevherinin ton fiyatı 118 dolara indi. Son 1 haftada yüzde 17.48 kıymet kaybeden demir cevherinin fiyatında son 12 aydaki kayıp yüzde 45.75 oldu. Yüzde 62 tenörlü demir cevherinin fiyatı da yalnızca 1 hafta içinde yüzde 12’ye varan düşüş yaşadı. Son 1 ayda yüzde 20 gerileyerek yüzde 14.5 dolara inen fiyatlarda 1 yıllık düşüş yüzde 46 civarında.
Çin’deki ekonomik aktivitede yaşanan keskin düşüşün çelik ve öteki değerli endüstriyel emtiaya yönelik potansiyel tehlike işaretleri vermesi sonucunda ülkenin metal şirketleri alıcılardan satıcılara dönüştü. COVID-19 dalgalarının fabrika ve mağazaların uzun müddet kapalı kalmasına, araba ve konut elektroniği üzere metal yüklü eserlere yönelik talebin azalmasına, imalat ve inşaat maliyetlerinin artmasına yol açması sonucunda yılın ikinci çeyreğinden itibaren metal piyasalarına kasvet çöktü.
Başta Fed olmak üzere merkez bankalarının enflasyonla gayret hedefiyle faiz oranlarını agresif formda yükseltmesinin dünya genelinde yarattığı resesyon telaşları da düşüşü destekliyor.
Fiyatlarda gerileme sürecek
Demir cevheri vadeli süreçleri eğrileri, 2022’nin sonuna kadar fiyatların devamlı bir düşüş trendinde olacağına işaret ediyor. *Tradingeconomics tarafından analist görüşlerine ve teknik görünüme bakılarak yapılan iddialarda demir cevheri fiyatlarının bu çeyreğin sonunda 113 dolardan süreç göreceği, gelecek 12 ay içinde fiyatların 101 dolara ineceği belirtiliyor.
ANZ Research, demir cevheri fiyatlarının 2023’te ortalama 107 dolar/ton ile düşüş trendinde olacağını varsayım ediyor.
Dünyanın en kıymetli demir cevheri üreticilerinden Avustralya’da hükümet bünyesinde emtia fiyatlarının seyrini izleyen Baş Ekonomist Ofisi (OCE), fiyatların 2022›de ortalama 110 dolar/ton civarında olacağına inanıyor.
Fitch Solutions, fiyatların gelecek yıllar uzunluğu düşmeye devam edeceğini düşünüyor ve 2031 yılına kadar 50 dolar/ tona ineceğini öngörüyor.
ING firmasının emtia stratejileri lideri Warren Patterson, “Çelik üretiminin baskı altında olduğu ülke sadece Çin değil.” derken “Yavaşlayan ekonomik büyüme beklentileri ile artan sakinlik riski, global çelik istemi için çok yeterli bir durum değil” diyor.
Üretimde 5 yıllık büyüme varsayımı ortalama yüzde 2.8
Kuruluş, evvelki beş yıldaki ortalama yüzde 0,9 daralmaya kıyasla, global demir cevheri madeni üretim büyümesinin 2022-2026’da ortalama yüzde 2,8 olacağını iddia ediyor. Üretim, 2026’da 2022 düzeylerine kıyasla yıllık 367,1 milyon ton artacak, bu da Hindistan, Rusya ve Güney Afrika’nın 2022’deki toplam üretiminden biraz daha fazla.
Hindistan’da çelik üreticileri üretim kesintisine gidiyor
Hindistan’da kimi çelik üreticileri lokal talebin düşmesi ve bir müddet evvel çeliğe getirilen yüzde 15 oranındaki ihracat vergisi nedeniyle önümüzdeki aydan itibaren üretimlerini azaltacak. Üreticilerden kimileri yıllık bakım çalışmaları kapsamında tesislerin kapatarak üretimlerini azaltmayı planlıyor. Üreticiler genelde ekim-eylül periyodunda bakım çalışması yaparken, stokların yükselmesine bağlı olarak bu yıl bakım takvimini temmuz ayına çekti. Birtakım üreticiler ise stok artış suratını sonlandırmak için ay içerisinde her üç-beş günde bir üretim kesintisine gidecek. Ülkede aylık üretim ortalamasının 10 milyon ton olduğu lakin mayıs ayında üretimin 6 milyon ton düzeyine gerilediği belirtiliyor.