Investing com 2020 de döviz kurunda yaşanan yükselişin enflasyona tesirleri devam ederken Mart ayında ise Bahçeşehir Escort kur rekor sonrası en yüksek düzeyleri gördüğü için enflasyonun Nisan ayında yılın en yüksek düzeyine çıkması bekleniyor Nisan verisinde kur tesirini net görebilmek için Mart ayı TÜFE değişimini yakından izlemek Bahçeşehir Escort Bayan gerekiyor
Ekonomist Doç Dr Oğuz Demir ile Mart ayı enflasyon beklentisi yıl sonu varsayımı enflasyonda düşüş sağlayabilecek uygulamaları ve ziraî üretimi konuştuğumuz röportajımız
Şubat ta TÜFE yıllık 15 61 ile Escort Bahçeşehir Temmuz 2019 sonrası en yüksek düzeye çıktı Kasım ayında dövizdeki rekor yükselişin enflasyona yansıması devam ederken döviz Mart ayında tekrar atağa geçti ve görülen o ki Mart ayı enflasyonda yıl içi tepe olmayacak üzere Sizin Mart ayı enflasyon beklentiniz nedir
Kasım ayında yaşadığımız rekor kur düzeylerinden öte aslında Kasım öncesi prestijiyle dövizdeki istikrar düzeylerinin maliyetler üzerinde kıymetli olduğunu düşünüyorum Kasımda TCMB Lideri Uysal ın vazifeden alınması ve Hazine ve Maliye Bakanlığında yapılan değişiklik öncesinde dolar 7 5 TL civarında bir istikrar düzeyinde idi Bu da yılbaşına nazaran TL nin 30 a yakın paha kaybetmesi manasına geliyordu Üretici maliyetine o devirden itibaren yansıyan maliyet aslında biraz buradan kaynaklandı Kasımda TCMB nin faiz kararının sonrasında ise dolarda istikrar düzeyi 7 TL nin biraz altında oluşmuştu Önemli bir mühlet de bu biçimde seyretti Kurdaki bu düşüşün tesirini çok kısmi bir halde üretici endekslerinde şubat ayında görmeye başlamıştık Hem Hizmet ÜFE hem de Tarım ÜFE de yıllık artışlar yavaşlama sinyalleri vermeye başlamıştı Lakin mart ayında yaşadığımız değişim ile bir arada görünen o ki üreticiler ithal girdi maliyetlerinde yeniden 15 civarında bir artışla karşılaşmak durumunda kaldılar Kurda en düşük bu düzeyde kalıcı olacağımız varsayımıyla bakarsak fiyatlarda olmasa da fiyat artış suratında bir yavaşlama görmek mümkün olabilir Fakat kur bu düzeyde dengelense dahi haziran ayına kadar fiyat artış suratlarındaki yavaşlamanın aykırıya döneceği ve tekrar enflasyonda 18 leri görebileceğimizi söyleyebilirim Benim beklentim de TÜİK in Mart ta yıllık 16 nın biraz altında yıllık enflasyon açıklayacağı istikametinde Lakin daha sonraki aylarda hem aylık hem de yıllık enflasyonun 18 e gerçek gideceğini varsayım ediyorum
Şubat ayında besin enflasyonu 18 i aştı ve temel muhtaçlık listesinde neredeyse tüm kalemlerde son aylarda artış oluyor Mart ayında süt sıvı yağ yumurta kırmızı et ve beyaz et dışında dikkatinizi çeken ve yükseliş beklediğiniz diğer bir ürün kalem var mı
Şubat ayında besin enflasyonu 18 40 olarak açıklandı Aylık olarak ise 2 57 lik bir artış gördük fiyatlarda Giysi ve öbür mal ve hizmetlerdeki fiyatlardaki düşüş şubat ayı enflasyonunun daha yüksek çıkmasını engellemişti Bu sefer besin fiyatlarının aylık artışında bir yavaşlama göreceğiz Spesifik olarak bir eser söylemek sıkıntı Fakat besin dışında geçtiğimiz ay mevsim değişimi nedeniyle giysi ve ayakkabı kaleminde yaşanan düşüş yeni dönem eserlerin çıkması ile aksine dönecektir O tarafta aylık bazda artış olması hayli olası
Son yıllarda döviz ve enflasyon tesiri iç içe geçmiş durumda Kurdaki yükseliş enflasyonu tetiklerken yüksek enflasyon nedeniyle dövize olan talep de kurdaki yükselişi tetikliyor Bu noktada Merkez Bankasının yıl sonu maksadı ve orta vadedeki 5 gayesi sizce gerçekçi ve ulaşılabilir mi Sizin yıl sonu enflasyon beklentiniz nedir
Türkiye de döviz kurlarında istikrar fiyatları çok kısa vadeli ve politik problemlerden çok etkilenmesi nedeniyle öngörülmesi hayli güç oluyor Enflasyondaki kur geçişkenliği de en kıymetli problemlerimizin başında geliyor Merkez Bankasının yıl sonu enflasyon maksadı 9 7 düzeyinde Önümüzdeki birkaç ay içerisinde fiyatlarda yaşanacak artış ile 18 leri göreceğimizi tabir etmiştim Şayet kurda diğer ataklar ve mevcut düzeylerin daha üzerinde istikrar fiyatları oluşursa yıl sonu Merkez Bankası maksadının çok uzağında bir enflasyon ile karşı karşıya kalabiliriz Bir de olağan bilhassa ABD ve AB de enflasyon telaşlarının de yıl sonuna yanlışsız bugüne nazaran daha yüksek olacağını varsayım edebiliriz Tüm bunlarla birlikte hem bu yılki 9 7 amacı hem de takip eden yıllar için 5 gayesinin bugünkü kurallarla baktığımızda mümkün olmadığını söylemeliyim Yıl sonunda optimist ihtimalle 14 civarında bir enflasyon karamsar bir olasılıkla da 20 civarında bir enflasyona sahip olabiliriz
Şubat ayında dolar kuru 7 0 düzeyi altına inmiş ve volatilite de azalmıştı Piyasalarda beklenti kurun son tesirleriyle bir arada Mayıs üzere enflasyonun düşüşe geçmesi tarafındaydı Fakat kur Mart ayında rekor düzeye çok yaklaştı Bu noktada son kur atağı enflasyona ne oranda sirayet edebilir Ortalama olarak söyleyebileceğiniz bir sayı var mı
Şayet kurda kalıcı bir düşüş yaşamazsak ki imaj yaşamayacağımız istikametinde önümüzdeki üç ay içerisinde 18 lere yanlışsız çıkan bir enflasyon sayısı görebiliriz
Enflasyondaki yükselişi dizginlemek için alınan tedbirler gerek para siyaseti gerekse mali siyaset üzerinden sizce kâfi mi Neler yapılmalı
Bilhassa kurdaki ataklar devam ettiği sürece hem tüketicinin enflasyon beklentilerini hem de üreticinin ithal girdi maliyet yükünü olumlu istikamette değiştirmek mümkün olmuyor Sayın Ağbal devrinde bu bahiste alınan tedbirler bir ölçü tesirini martta gösterecek üzere görünüyordu Lakin süreç artık tekrar başa dönmüş üzere görünüyor Kur siyasetinde ülke risklerinin artması ve öngörülebilirliğin düşmesi en başta enflasyonda bize değerliye mal olacak üzere görünüyor Atılacak adımların temelde risklerin azaltılması ve öngörülebilirliğin arttırılması temelinde olması gerekiyor Fakat son TCMB Lideri değişikliği bu noktada önemli bir sorun oldu
Maliye siyaseti tarafında ise pandemi tesirinin hâlâ devam ediyor olması daraltıcı uygulamaları zorlaştırıyor Geçtiğimiz yıl pandemi çıkmadan evvel birinci iki ayda 14 1 milyar TL fazla veren bütçe bu yılın birinci iki ayında 1 milyar TL ye yakın açık verdi Pandemi şartlarında bir ölçü enflasyondan feragat edip toplumsal transferleri arttırmak gerekiyordu Bunu da yapabilmiş değiliz Faizdeki artış ve bütçedeki faiz yükünün yüksekliği elimizde bu manevrayı yapacak alanı da bırakmış değil
Global besin fiyatları son yılların doruğunda ithalatı çok yüksek olan bir ülke olarak hem besin fiyatları global tarafta yükselirken hem de yurt içinde döviz kuru rekor düzeylere çıkarken tarım başta olmak üzere yerli malına gereken ihtimam gösteriliyor mu
Bence sorunun kendisi yanıtı da veriyor Ziraî üretim yalnızca bugünün değil tahminen de önümüzdeki 10 15 yıllık sürecin en temel mevzularından biri olacak Dünyada iklim değişikliği başta olmak üzere besin fiyatlarını zorlayacak birçok farklı meseleyle karşı karşıyayız Bu noktada asıl problem üreticiyi kırsal alanda tutabilecek üretimin sürekliliğini sağlayacak adımların atılması Maalesef bu husus da neredeyse son üç yıldır her enflasyon sayısı açıklandığında gündeme gelen ve buna karşın bir türlü çözülemeyen bir sıkıntı Hükümetin bu hususta ekonomik ıslahat paketinde açıkladığı ögelerin bir kısmı yetersiz bir kısmı da içeriği aşikâr olmadığı için ne ölçüde tahlil üretebilme imkanı sunacak bilmiyoruz Yıllardır konuştuğumuz aciliyetinin altını çizdiğimiz Hal Yasası nı dahi 31 Aralık 2021 tarihine kadar halledilecek işler ortasına koyulmuş Bu kurallarda durumu aksine çevirmek pek kolay olmayacak
Çiftçi iklim ve hava şartları üzere doğal etkenlerden fazla üretim noktasında gereken takviyesi alamamaktan şikayetçi lakin yetkililer mazottan hibeye kadar tüm takviyelerin verildiğini belirtiyor Sizce sahip olduğumuz bu bereketli topraklardan istediğimiz randımanı alamayıp ithal etmemizin temelindeki asıl sorun nedir
Dayanaklar gecikmeli veriliyor Dinamik ve üretimi teşvik eden yeni bir metodu geliştirmemiz lazım Daha evvelki soruda da söylediğim üzere ziraî üretimi özendirecek ve daima hale getirecek dayanak sistemleri olmadan üzerine bir de çiftçinin iklimde yaşanan dalgalanmalara karşı gerekli donanıma sahip olmadığı bir süreç olduğunda sorunu çözemez hale geliyoruz Belli periyotlarda muhakkak eserlerde yaşanan arz daralması da fiyatlarda süratli artışlara neden oluyor Buradaki dalgalanmalara karşı planlar yapılması teknolojinin üretimde ve üretimin planlamasında daha fazla kullanılması bu araçlar çerçevesinde üreticinin desteklenmesi sağlanmalı Aksi takdirde üretim yok dediğimiz tarımda daha çok boşa giden eser görmek durumunda kalabiliriz Tarımda teknoloji ile birlikte planlamanın ve dayanakların buna nazaran organize edilmesinin değeri her geçen gün daha da artacak Şimdiden bu yatırımları yapmazsak maalesef daha çok eserin üretimindeki daralma ve ithalata yönelinmesi ve yeniden daha birçok eserin para etmediği için çöpe gitmesi problemini yaşarız
*Enflasyon verisi 5 Nisan Pazartesi 10 00 da açıklanacak