Uzmanlar, Mayıs ayındaki genel seçimlerden sonra Türk lirasının zayıflamaya devam edebileceğini söylüyor…
Türkiye’nin genişleyen dış açıkları, Merkez Bankası rezervlerindeki istikrarlı kanama ve Banka ile bankacılık düzenleyici kurumu BDDK’nın örtülü sermaye denetimlerine varan günlük düzenleyici müdahaleleri, yaygın olarak mevcut dolar/TL düzeyinin (19,20) yapay olduğu ve seçimlerden sonra radikal bir biçimde değişmesi gerekeceği izlenimini yarattı.
Hafta sonu, Xinhua bir haberde tartışmayı tekrar ele aldı: “Türk iktisatçılar, liranın, ithalata dayalı iktisadı nedeniyle artan cari açıkla boğuşurken, büyük para üniteleri karşısında zayıflamaya devam edebileceği uyarısında bulundu.”
Türk ekonomistler TL’nin düşüş iddiasında yalnız değiller, yakın tarihli bir raporda, Bank of America Gelişen Ekonomiler takımı de lokal para ünitesinin çok pahalandığını tespit etti:
“Fiili cari istikrarın uzun vadeli normları ile karşılaştırmasından gerçeğe uygun pahaları ölçen Pusula modelimiz, USDTRY’nin gerçeğe uygun kıymetinin 24 civarında olduğunu gösteriyor.
Bu, USDTRY’nin daha da yükselebileceğini gösteriyor, zira döviz kurları ekseriyetle gerçeğe uygun pahaların üzerine çıkıyor…”
Xinhua şu yorumu yapıyor: “Geçtiğimiz haftalarda lira yine baskı altına girdi ve birkaç aylık istikrarın akabinde 9 Mart’ta ABD doları karşısında 19’luk yeni bir rekor düzeye düştü.
ABD’li yatırım bankası Goldman Sachs, Mart ayı başında Türkiye’de seçimler öncesinde döviz piyasasında dalgalanma muhtemelliğine ait bir ihtar yayınladı”.
Lira, 2022’nin başından bu yana dolar karşısında yaklaşık yüzde 70 bedel kaybetti. COVID-19 salgını, artan global petrol fiyatları, Türkiye’nin mal ve hizmet ticaretindeki artan dengesizliğinin cari açığa yansımasıyla birleşerek, ülke iktisadını kur şoklarına hassas kılıyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası geçtiğimiz yıl döviz rezervlerini kullanarak lirayı desteklemek için döviz piyasasına nizamlı müdahalelerde bulundu, lakin bu yıl döviz talebiyle baş etmek çok daha şiddetli olacak.
6 Şubat’ta Türkiye’nin güneyini vuran ikiz zelzelelerin ekonomik maliyetinin 104 milyar dolar civarında olduğu ve iktisada çok ağır bir yük getirdiği varsayım ediliyor.
İstanbul Dinamik Yatırım Menkul Değerler baş ekonomisti Enver Erkan, geçtiğimiz günlerde Xinhua’ya verdiği demeçte, “Depremlerin finansman masraflarını karşılamak için FX girişi gerekecek ve cari açık genişlerse de, daha fazla yabancı sermayeye gereksinim olacak.”
İyi haber şu ki, bu ayın başlarında Suudi Arabistan, Türkiye ile yakın vakitte yapılan diplomatik uzlaşmaya uygun olarak Türk merkez bankasına 5 milyar ABD doları yatırmayı kabul etti.
Türk basınında çıkan haberlere nazaran Ankara, seçimler öncesinde öbür petrol zengini Körfez ülkelerinden yine inşa çabaları için daha fazla fon alabilir.
İstanbul merkezli bir ekonomist ve döviz analisti olan İslam Memiş, geçen hafta sonu Türk çevrimiçi kanalı TV100’de yayınlanan bir makalesinde, liranın önümüzdeki altı ay içinde dolar başına yaklaşık 24’e düşebileceğini söyledi.
Erkan, “Seçimlerden sonra kim iktidara gelirse gelsin, döviz piyasasında dalgalanma bekliyoruz” dedi.
Bir başka iktisatçı ve akademisyen Mustafa Durmuş da YouTube kanalında ekledi, “Bugünlerde hem faizler hem de döviz kurları yapay olarak baskılanıyor. Seçimden sonra hükümet hangi blok olursa olsun kur ve faizler kaçınılmaz olarak yükselecek ve ekonomik meseleler devam edecek.”
Türkiye, geçen ay 50.000’den fazla insanın vefatına ve milyonları evsiz bırakmasına neden olan, ülkenin gelmiş geçmiş en makus doğal afetinin akabinde kritik genel ve cumhurbaşkanlığı seçimlerine yaklaşıyor.
Görevdeki Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, en önemli rakibi Cumhuriyet Halk Partisi genel lideri ve altı partiden oluşan bir ittifakın ortak cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu’na karşı beş yıllık yeni bir periyot için yarışıyor.
14 Mayıs’ta yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerinin birinci tipinde hiçbir aday yüzde 50 + 1’den fazla oy alamazsa, 28 Mayıs’ta ikinci tıp oylama yapılacak.
Anketlere nazaran kıyasıya bir yarış olacak. Kılıçdaroğlu’nun kazanması halinde, Ekim’de yüzde 85 olan ve şu anda yüzde 55’lerde seyreden yüksek enflasyonla gayret etmek için klâsik iktisat ve para siyasetlerine geri dönmesi bekleniyor.
Erdoğan, daha yüksek büyüme ve ihracat hedefleyerek enflasyonla çaba etmek için faiz oranlarını düşürerek alışılmadık bir hal aldı. Fakat siyasetleri, daha yüksek fiyatlarla karşı karşıya kalan hanehalklarının zorluklarını artırdı ve popülaritesini azalttı.
Türk başkan, zelzelenin harap ettiği bölgeleri bir yıl içinde tekrar inşa etme kelamı verdi. Bunun için Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler’in vaat ettiği mali yardımın yanı sıra memleketler arası fonlar da büyük rol oynayabilir.
Kaynak: News Analysis: Turkish lira may continue to weaken after general elections in May, experts say, Xinhua
