‘‘Eğer algının kapıları temizlenseydi, her şey beşere olduğu üzere görünürdü, sonsuz. Zira insan kendisini kapattı, ta ki tüm şeyleri mağarasındaki dar çatlaklardan görene dek.’’
-William Blake
Çağımızın klasik anlayışı, çağdaş toplulukların tarihteki öteki uygarlıklarla birebir yükseliş ve düşüş ömür döngüsünden geçmesinin mümkün olamayacağı konusunda ısrar ediyor. Hayır, hayır, bizi bekleyen eşsiz bir gelecek olmalı; eşsiz bir formda mükemmel. Bu görüşün gerisinde tahminen de teknoloji, refah ve çağdaş toplumlarının ilerlemesi ortasında görülen olumlu korelasyondu, lakin geçmiş, geleceğe her vakit doğrusal halde uzanmaz ve korelasyonlar değişebilir.
Algımızı biraz genişlettiğimizde, aslında birçok olayların düz bir çizgi halinde varsayım edilebilir kalıplar içinde ilerlemediğini fark ederiz. Farklı bir tarih anlayışının da temeli döngüsel tarih teorisidir. Bu teori İbn Haldun’a kadar geri sarfiyat lakin daha tanınır olması, birinci olarak 18. yüzyılın başlarında İtalyan tarihçi Giambattista Vico tarafından savunulmasıyla birlikte oldu.
Medeniyetlerin muhakkak aralıklarla yükselip alçaldığını ileri süren bu teori, daha sonra Oswald Spengler ve Arnold Toynbee üzere tarihçiler tarafından da rafine edildi ve geliştirildi. Burada kastedilen ölçekten yahut teknolojik düzeyden bağımsız olarak öngörülebilir bir ömür döngüsü. Yani genel geçer kabul edilen korelasyonların sabit olduğunun tersine, bunların vakit içinde değişebileceği tezi.
Çin, petrol, artan bono ve tahvil faizleri; global piyasaları şekillendiren ana hususlar olmaya devam ediyor. Bono faizlerinin yükselmesi ise üçü ortasında piyasalardaki en kıymetli mevzu olmayı sürdürüyor.
Son haftalarda, çapraz varlık korelasyonları hayli istikrarlı fakat 60-40 alokasyon modelleri ve risk parity fonlarının iş yapma modellerinde varsaydığı bono ve pay ortasındaki karşıt korelasyonlarının tersineydi. Uzun yıllarca yaşanan bono ve pay senetleri ortasındaki aykırı korelasyon, güya her vakit devam edecekmiş üzere düşünülmüştü. Her iki varlık da birlikte düştü ki bunun muhtemelen birçok fonda ziyanların yazılmasına sebep olduğunu düşünüyoruz. Piyasanın odağı tahviller üzerinde olmaya devam edecek ve ABD 10 yıllık getirilerdeki yükseliş yeniden daha yüksek çapraz volatiliteyi tetikleyebilir.
Geçen hafta piyasaların hem TÜFE’ye -ki ayrıntıları da enflasyonun yapışkan kalacağını düşündürüyor- hem de 30 yıllık bono ihalesindeki zayıf talebe verdikleri şiddetli reaksiyon dikkat cazipti.
Son yorumumuzda, piyasaların çok satımda olduğunu ve bir reaksiyon yükselişi görebileceğimizi tabir etmiştik. Son periyot FED liderlerinin ‘‘Bono faizlerindeki yükseliş finansal şartlarda bir sıkılaşma getiriyor, bu da faiz artışlarının yerine geçer, münasebetiyle da FED’in daha fazla faiz artırmasına gerek kalmaz’’ mealindeki açıklamaları, bono faizlerinde gerilemeye yol açmıştı. Bu da borsalarda bir reaksiyon yükselişi getirmişti. Ancak bu yükseliş iddia ettiğimiz üzere S&P500 endeksinde 4450 düzeyini geçemedi.
Bono faizlerindeki düşüşü sınırlayacak hatta kısmen geri çevirecek bir mümkünlük, yavaş yavaş dillendirilmeye başlandı. Buna nazaran ABD hazinesi yani Janet Yellen, vade primindeki artışa ve zayıf tahvil talebine karşılık olarak ihaleye çıkan bonoların vadesini kısaltmayı düşünebilir. Mevzu, tüm piyasaları etkileme potansiyeli nedeniyle kıymetli ve yakından izlenmesinde yarar var.
Geçen yorumumuzda; pay senetlerinin çok satılması, 10 yıllık getiriler ve doların çok alım bölgesinde bulunması, pay senetlerinde klasik bir reaksiyon yükselişi; getirilerde ve dolarda ise geri çekilmeler görebileceğimizi aktarmıştık.
Fakat bunları temel trend içindeki kısa vadeli bir karşı trend tepkisi olarak göreceğimizi açıkça söylemiştik. Pay senetlerindeki son reaksiyon yeniden 4450’i görmeden döndü ve çapraz kurlarda ise EURUSD 1,0600 civarındaki reaksiyon düzeyine ulaştı.
S&P500 endeksinde ve riskli varlıklarda biraz daha uzun vadeli tabanı Ekim sonu Kasım başı üzere göreceğimizi ve akabinde sene sonu rallisi yaşanabileceğini düşünmeye devam ediyoruz. Pahalı metaller ve bilhassa altın ise en beğendiğimiz varlık sınıflarından biri olmaya devam ediyor.
Yurt içinde ise daha evvel de tabir ettiğimiz üzere bilhassa Eurobond ve pay senetleri için orta vadeli olumlu beklentimizi sürdürüyoruz. Lakin Türk varlıklarındaki bu artışın düz bir çizgide devam etmeyeceğini, vakit zaman düzeltmeler görebileceğini öngörüyoruz. Bu nedenle seçici olmaya devam etmek gerekiyor.
Ekonomi tarafında ise en kıymetli bahislerin başında iç talep ve tüketim konusu geliyor. Dış ticaret bilgileri, cari açık, kredi büyüme suratındaki ivme kaybı ve perakende satışlara baktığımızda bu hususta birinci yumuşama işaretlerini alıyoruz. Lakin enflasyon ve cari açık açısından istenen yine dengelenmenin ne ölçüde ve ne kadar müddette sağlanacağı şimdilik çok net değil.
Yazar: Baş Stratejist Murat Berk