Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Kovid-19’a karşı geliştirilen inaktif ve adenovirüs temelli aşı adaylarının çalışmalarının sürdüğü Ankara Kent Hastanesi Klinik Araştırmalar Merkezi ile Ankara Üniversitesi Kanser Araştırma Enstitüsünü ziyaret etti. Yerli aşı çalışmalarına katılan bilim insanları ve gruplarıyla bayramlaşan Varank, onlara baklava ikram etti.
TÜBİTAK Lideri Prof. Dr. Hasan Mandal ile TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Şaban Tekin’in de eşlik ettiği ziyaretlerde Varank’a, merkezlerin çalışmalarına ait sunum yapıldı. Varank, Ankara Kent Hastanesi Klinik Araştırmalar Merkezi’nde Faz 1 çalışmalarına başlanan Konya Selçuk Üniversitesinden Prof. Dr. Osman Erganiş ve grubunun geliştirdiği yerli inaktif aşı adayına ait bilgi aldı.
Bakan Varank, ziyareti sonrasında AA muhabirine yaptığı açıklamada, başta ülkenin huzur ve refahı için çalışan sıhhat çalışanı, güvenlik güçleri ve bayram günü olmasına karşın ter döken işçiler olmak üzere tüm Türkiye’nin bayramını kutladı. Salgın ve son günlerde Filistin’de yaşanan olaylar nedeniyle buruk bir bayram yaşanıldığına işaret eden Varank, “Şu anda Kudüs’te siyonist İsrail’in büyük bir zulmü yaşanıyor. Orada Müslümanlar İsrail’in akınları altında bayramı geçiriyor. Kederimizi yaşıyoruz ve Türkiye olarak bilhassa diplomatik manada tüm dünyayı harekete geçirecek adımlar atmaya çalışıyoruz ancak bu bizim içimizi soğutmuyor. Artık beşerler kınamanın ötesinde bir şeyler bekliyorlar.” diye konuştu.
Varank, İsrail’in bölgedeki zulmünün yıllardır devam ettiğini vurgulayarak şöyle devam etti:
“Hem toprakların asıl sahibi Filistinliler konutlarından atılıyorlar, çoluk çocuk demeden şehit ediliyorlar hem de tüm dünyanın pahası ve Müslümanların en kutsal mabetlerinden olan Harem bölgesinde İsrail’in taarruzları yaşanıyor. İnşallah Rabbimizden niyazımız, bundan sonra tüm dünyadaki mazlumların felaha ereceği ramazanları ve bayramları bizlere yaşatmasıdır.”
“VLP AŞISINDA DA FAZ 2’YE GEÇMEYİ PLANLIYORUZ”
TÜBİTAK’ın “COVID-19 Türkiye Platformu” çatısı altındaki aşı çalışmalarından biri olan virüs gibisi parçacıklara (VLP) dayalı aşı adayının Faz 1 çalışmasının ikinci doz aşılamalarla tamamlandığını anımsatan Varank, Ankara Kent Hastanesi Klinik Araştırmalar Merkezinde de inaktif aşı adayının klinik çalışmalarının sürdüğünü anlattı. Varank, kelam konusu merkezde gönüllülerin aşılandığını, tetkik ve takiplerinin yapıldığını tabir etti.
Bakan Varank, aşı geliştirme çalışmalarının en kıymetli ayaklarından birinin insan denemeleri olduğunu belirterek şu sözleri kullandı:
“Kayseri’de bir takım inaktif aşı çalışmasında Faz 3’e geçmeyi bekliyorlar. VLP aşısında da Faz 2’ye geçmeyi planlıyoruz. Burada da Osman Erganiş Hoca’mızın inaktif aşı adayında inşallah haziranın ortasına kadar Faz 1 çalışmaları biterse, kendi teknolojilerimizle kendi bilim insanlarımızın geliştirdiği ve Türkiye’deki üretim tesislerinde GMP standartlarında ürettiğimiz aşıları test etmiş oluyoruz.”
“UFAK YATIRIMLARLA AŞI ÜRETİM KAPASİTESİ SÜRATLİCE ARTIRILABİLİR”
Varank, bilim insanları ve sıhhat çalışanlarının insanüstü bir çaba gösterdiklerine dikkati çekerek, klinik çalışmalardaki gönüllülere teşekkür etti. Merkezde Faz 1 çalışmaları süren inaktif aşı adayının 50 gönüllüsü bulunduğunu bildiren Varank, Faz 2 basamağına da yaklaşık 250 gönüllüyle devam edileceğini belirtti. Varank, COVID-19 Türkiye Platformu çatısı altında faz kademesine geçilen aşı adaylarının özel dalda GMP sertifikalı tesislerce üretildiğinin altını çizerek, şunları kaydetti:
“Bu aşılar dünya standartlarında üretilerek gönüllülere vuruluyor. İnaktif aşıyla ilgili Osman Hoca’mız Adıyaman’daki bir özel bölüm firmamız Vetal ile çalışıyor. Şayet bu inaktif aşı adayımız Faz 3’ü de tamamlayıp başarılı olursa Vetal’de üretilebilecek. VLP aşımızın da Nobel firmasında pilot üretimleri gerçekleşti. Şayet VLP aşısı da başarılı olursa o da Kocaeli’deki Nobel’de üretilecek. Bu özel bölüm firmalarımız zati bu alanda yatırımları olan güçlü firmalarımız. GMP sertifikalarını da aldıkları için çok kolay bir biçimde yüksek dozlarda bu aşıları üretip insanımıza ulaştırabilecek.”
Firmaların küçük yatırımlarla mevcut aşı üretim kapasitelerini süratlice artırabileceklerini anlatan Varank, Vetal’de 25 milyon, Nobel’de ise 50 milyon doz üretim kapasitesi olduğunu bildirdi.
“DİĞER ADENOVİRÜSLERE NAZARAN DAHA AVANTAJLI”
Varank daha sonra Ankara Üniversitesi Kanser Araştırma Enstitüsüne gerçekleştirdiği ziyarette, Rektör Prof. Dr. Necdet Ünüvar ile Enstitü Müdürü Prof. Dr. Hakan Akbulut’tan Kovid-19’a karşı geliştirilen adenovirüs temelli aşı adayına ait bilgi aldı. Bu aşı adayının Sputnik V ile AstraZeneca aşılarıyla misal teknolojide olduğunu, Hakan Akbulut’un da üstün bir çaba gösterdiğini belirten Varank, şunları söz etti:
“Bu aşının pilot üretiminin yapıldığı tesiste Tekirdağ’da ne kadar kaldığını sordum, 95 gün orada bilfiil çalıştığını söyledi. Adenovirüs temelli aşımızın dünyadaki öteki bu teknolojideki aşılardan elbette farklılıkları var. Hocamızın aşısı virüsün 4 proteinini de kapsayacak biçimde tasarlanmış bir aşı. Münasebetiyle daha faal olacağını düşünüyoruz. Hocamızın, daha az ziyanlı ya da beşere hiç ziyan vermeyecek, dünyada kullanılan öteki adenovirüslere nazaran daha avantajlı bir virüsü tercih ettiğini biliyoruz.”
Kelam konusu aşı adayının pilot üretiminin GMP koşullarında yerine getirildiğinden kelam eden Varank, “Hocamız Türkiye İlaç ve Tıbbi Aygıt Kurumuna (TİTCK) başvurusunu yaptı. Önümüzdeki hafta TİTCK’den bu aşının insan denemelerinin başlamasıyla ilgili sonucun çıkmasını bekliyoruz. Şayet sonuç çıkarsa Türkiye’de 2 inaktif, 1 VLP ve 1 adenovirüs temelli aşı adayında insan denemeleri evresinde olacağız.” dedi.
“DÜNYADA DENENMEMİŞ TEKNOLOJİLER DE ÇALIŞILIYOR”
Varank, sene sonundan evvel Türkiye’nin kendi yerli ve ulusal teknolojileriyle geliştirdiği aşısını üretebilmesini hedeflediklerini söz ederek, “Aşı adaylarımızın faz çalışmalarında yeteri kadar istekli bulabilirsek ve aşı adaylarımızın sonuçları başarılı olursa sene sonundan evvel sonbahar üzere Türkiye’nin yerli ve ulusal aşısını elde edebileceğimize inanıyoruz.” diye konuştu.
Türkiye’de farklı aşı teknolojilerinin çalışıldığına dikkati çeken Varank, en pratik ve verimli sonuçları veren aşı adaylarının seri üretime geçmesiyle ilgili Sıhhat Bakanlığının karar vereceğini lisana getirdi. Varank, dünyada çalışılan tüm teknolojilerde ve dünyada denenmemiş teknolojilerde Türkiye’den bilim insanlarının çalıştığını vurgulayarak, “Platform altındaki hocalarımız bugün laboratuvarlarındalar, üretim tesislerindeler. Kâfi ki Türkiye kendi aşısını üretebilsin, hem Türkiye’ye hem de insanlığa şifa olabilecek başarıyı yakalasın diye büyük çaba gösteriyorlar.” sözlerini kullandı.
Faz çalışmaları devam eden aşı adaylarında istekli bulmayla ilgili bir sorun olmadığını belirten Varank, Faz 3 evresinde 7 bin, 10 bin, 15 bin gönüllüye ulaşılması gerektiğini söyledi.
“SÜREÇLERİMİZ ŞEFFAF”
Kendisinin de aşı gönüllüsü olması, bu çalışmalardan televizyonlarda bahsetmesi ve yeni klinik araştırma merkezlerinin açılmasının tesiriyle vatandaşlarda gönüllülük şuurunun arttığına işaret eden Varank, birçok kişinin yerli aşı gönüllüsü olmak istediğini lisana getirdi.
Varank, aşıların ileriki klinik denemelerinde de istekli bulmakta sorun yaşanmayacağını düşündüğünü belirterek, “Bu süreçlerimizi çok şeffaf ve bilimsel götürüyoruz. Bütün hocalarımız yaptıkları çalışmaları dünyaya bildiriyorlar, web sitelerinde çalışmalarını yayınlıyorlar, Dünya Sıhhat Örgütü ile çalışmalarımızla ilgili irtibatımız var, onları bilgilendiriyoruz. Bu çabalar sonucunda ve gönüllülerle bu işi başarmamız sayesinde inşallah aşımızı geliştireceğimize inanıyoruz.” diye konuştu.